Polski rząd nie respektuje i nie publikuje orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego.
Kryzys konstytucyjny w Polsce rozpoczął się po ostatnich wyborach parlamentarnych jesienią 2015 r. Nowo wybrany Sejm przyjął uchwałę uchylającą wybór 5 sędziów Trybunału Konstytucyjnego dokonany przez poprzedni Parlament i dokonał nowego wyboru. Prezydent wywodzący się z partii, która wygrała wybory, odmówił zaprzysiężenia sędziów Trybunału Konstytucyjnego wybranych przez poprzedni Parlament i przyjął przysięgę od sędziów wybranych przez nowy parlament. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że poprzedni parlament dokonał wyboru dwóch sędziów niezgodnie z Konstytucją, natomiast pozostałych trzech zostało wybranych zgodnie z prawem i powinno zostać zaprzysiężonych przez Prezydenta.
Prezes Trybunału dopuścił do orzekania dwóch sędziów wybranych przez nowy Parlament, oczekując zaprzysiężenia przez Prezydenta trzech sędziów wybranych przez poprzedni Parlament.
Następnie rządząca partia przegłosowała w Sejmie nowelizacje ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, które zostały przez Trybunał uznane za sprzeczne z Konstytucją. Oceniając zgodność z Konstytucją ostatniej nowelizacji, Trybunał procedował z jej pominięciem. Trybunał uznał, że podstawą orzekania o zgodności z Konstytucją danej ustawy nie może być ta ustawa. W reakcji na procedowanie z pominięciem nowelizacji rząd stwierdził, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego są nieistniejące i nie będę publikowane w dziennikach urzędowych, tak jak tego wymaga Konstytucja.
W związku z niepublikowaniem orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego rodzi się pytanie, czy orzeczenia te mają moc obowiązującą. Podstawową funkcją Trybunału jest orzekanie o zgodności aktów prawnych z Konstytucją. Przepisy uznane za niekonstytucyjne tracą moc obowiązującą. Można spodziewać się niejednolitego podejścia wśród sądów i organów administracji przy ocenie, czy należy stosować przepisy uznane za niekonstytucyjne przez Trybunał, pomimo nieopublikowania orzeczenia Trybunału.
W odpowiedzi na zaistniałą sytuację Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego podjęło uchwałę, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego musi być respektowane niezależnie od tego, czy zostało opublikowane. Podobną uchwałę podjęło Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego jak również sądy apelacyjne i okręgowe. Należy się spodziewać, że sądy w większości uznawać będą moc obowiązującą orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Większej niejednolitości w ocenie tej kwestii można się natomiast spodziewać po organach administracji.
Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, wyrok TK z dnia 9 marca 2016 r., sygn. akt K 47/15